we Lwowie, wyjaśnilo wczoraj na zgromadzeniu rzeźników i masarzy. Od póltora roku istnieje w bliższych i dilszych okolicach Lwowa jakieś dziwne zaprowadzenie, przedtem nigdy nie bywałe, że rzeznikom wędrownym, poszukującym trzody i wogóle tak zw. "kolnego", nie wolno skupować sztuk pogedynczo. Wójci odmawiają im paszportów na zakupione po wsiach sztuki, albo jeśli się uda któremu z rzeżników lwowskich uzyskać taki paszport, to nie jest on po drodze respektowany. Rzeżnik wiodący taką sztukę, naraża się każdej chwili na aresztowanie siebie i na utratę towaru, a zatem nieraz całego swego kapitału obrotowego, bez względu, że jestto człowjek, który uczciwie pracuje i płaci podatki. Natomiast zupełnie bez żadnej przeszkody wykupują po wsiach bydło kolne, a szczególnię nierogaciznę, faktorzy, pakują w większych partjach na wozy i odstawiają do miasteczek na targi, gdzie znowu więksi dostawcy zakupują wszystko, co się lepszego pojawi, i już całemi stadami transportują do kolei żelaznych na wywóz do Wiednia lub do Niemiec. Niektóre miasteczka, jak np. Kulików, Biały kamień wytransportowują po 100 i więcej sztuk tygodniowo za granicę. Podobny targ istnieje pod Lwowem za gródecką rogatką lub w Winnikach. Tam co tydzień prawie przychodzi nawet do krwawych bójek między handlarzami a rzeżnikami lwowskimi. Wynikiem tych trudności jest niesłychana cena mięsa wieprzowego u nas: 30—35 centów za pól kilo. Cielęciny zaś nawet dokupić się nie można. Jeżeli tak dłużej potrwa, to za parę miesięcy będziemy musieli za polędwicę wieprzową płacić po 40—45 i 50 ct. funt, podczas gdy w Wiedniu niemal o połowę jest taniej. Dodawszy do tego drożyznę mięsa wołowego i chleba, będzie każdy mieć wyobrażenie o sytuacji ludzi, żyjących z zarobku nędznego grosza wśród najtrudniejszych warunków.
Szczegóły te wyjawiły się na wczorajszem Zgromadzeniu i spowodowały korporację do uchwalenia petycji, którą poprze deputacja u p. prezydenta miasta, aby gmina m. Lwowa w interesie mieszkańców i profesjenistów rzeźnickich postarała się o urządzenie targu we Lwowie naj bydło rzeźne i nierogacianę. Petycję tę uchwalono jednogłośnie.
Potem przystąpiono do ukonstytuowania zarządu korporacji rzeżników, masarzy i mydlarzy, która była dotąd w zupełnem rozbiciu wskutek antagonizmu rzeźników tzw. "grubego" a "drobnego" bydła i chciała się nawet podzielić na dwie korporacje. Namiestnictwo zniosło ten podział. Przełożonym korporacji na 116 głosujących został p. Adolf Podłowski radny miasta, a zastępcą jego p. Adamowski Tomasz, masarz.

Przed kilku tygodniami gruchnęła po kraju wieść, że księżna Czartoryska, właścicielka wielkiego klucza Podbajeckiego, majątek ten odstąpiła krak. Tow. wzajemnych ubezpieczeń w zamian za jakąś rentę czy sumę. Uważaliśmy to za interes czysto prywatny, który wcale nie naruszał interesów ekonomicznych ani społecznych kraju. Wkrótce potem pokazało się, że Tow. asekuracyjne wydzierżawiło tajnie cały majątek lwowskiej firmie Lilienfeldów bez konkursu i bez względu, że prawie wszystkie wsie, do klucza należące, były od dawna i są dotąd dzierżawione przez innych obywateli, którzy zawsze swym obowiązkom czynili zadość. Fakt ten poruszył całą Brzeżańszczyznę. Obywatelstwo uczyniło temi dniami walny zjazd, a rezultatem jego jest następujące pismo, które wyszło z uchwały zgromadzenia:
"Zakupno dóbr podhajeckich przez Towarzystwo wzajemnych ubezpieczeń w Krakowie przyjął kraj z prawdziwą radością, wychodząc z zalożenią, że znaczny obszar ziemi zabezpieczony jest raz na zawsze od przejścia w ręce obce i stal się własnością instytucji, stworzonej obywatelską ofiarnością, instytucji w całem tego słowa znaczeniu narodowej.
Tem boleśniej dolknęla nas w ślad za wiadomością o nabyciu dóbr tych doszła nas dalsza wiadomość o wydzierżawieniu całej Podhajecczyzny na lat 20 familji Lilienfeldów.
Zaniepokojona opinja publiczna spowodowała uprawnionych do wyboru członka rady nadzorczej z okręgu brzeżańskiego (pow. Brzeżany, Bóbrka, Podhajce, Przemyślany i Rohatyn) zażądać od wybranego w tym okręgu członka rady nadzorczej p. Seweryna Henzla wyjaśnień w tej sprawie.
W dniu dzisiejszym stanął p. Henzel przed licznem zgromadzeniem wyborców, które po wysłuchaniu jego sprawozdania, wyczerpującej dyskusji, licznych interpelacjach i dokładnem zbadaniu intratności dóbr podhajeckich, powzięło następujące uchwały:
zważywszy, że wydzierżawienie dóbr podhajeckich pp. Lilienfeldom przedstawia się ze względów narodowych i społecznych jako czyn w wysokim stopniu niepatrjotyczny, tem bardziej, że historja malwersacyj gorzenianych z lat ostatnich nie daje nam gwarancji, że nowi dzierżawcy umoralniająco na lud i społeczeństwo, a korzystnie dla ogółu gospodarzy działać będą;
zważywszy, że sprawa wydzierżawienia dóbr tych na lat 20 Lilienfeldom, jako interes traktowana, przedstawia się niekorzystnie; z dóbr tych bowiem, jak to zgromadzenie zbadało, znacznie większy dochód uzyskać można, niż ofiarowana przez Lilienfeldów oplata wynosi, jeżeli nie na razie to za lat kilka, gdy dotychczasowe kontrakty wyjdą, a tem więcej wobec stale podnoszącej się renty ziemi, blisko ćwierćwiekowej dzierżawy i będącej w trakcie budowy kolei;
zważywszy, że przez wydzierżawienie dóbr podhajeckich Lilienfeldom kilkadziesiąt rodzin dzierżawców (między nimi takich, którzy z dziada pradziada na miejscu zostawali) i oficjalistów, nie licząc drobnej służby folwarcznej, bez chleba pozostanie;
zważywszy wreszcie, że dyrekcja Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń w Krakowie wraz z prezydjum rady nadzorczej, zawierając umowę z Liłienfeldami cichaczem, bez uprzedniego ogłoszenia, bez zapytania dotychczasowych dzierżawców i zażądania ofert od nich, wykluczając w ten sposób wszelką inną konkurencję, uczyniła to wbrew wyraźnej uchwale rady nadzorczej, która postanawiając nabycie dóbr podhajeckich, uchwaliła pozostawić na razie dobra te pod względem administracji w dotychczasowym stanie i polecić dyrekcji, aby dopiero na jesiennej sesji projekt dalszej administracji radzie nadzorczej przedstawiła, która stanowczą uchwalę sobie zarezerwowała, z czego wynika, że dyrekcja i prezydjum rady nadzorczej kompetencję swoją przekroczyli — uchwala zgromadzenie:
1) polecić delegatowi tutejszemu p. Sewerynowi Henzlowi, aby starał się o unieważnienie zawartej z Lilienfeldami nielegalnej umowy dzierżawnej, chociażby nawet za odszkodowaniem kontrahentów ze strony Towarzystwa, jakkolwiek zdaniem naszem odszkodowanie to w obec bezprawnego swego postąpienia dyrekcja wraz z prezydjum rady nadzorczej z własnych funduszów uiścić by powinni;
2) prosić delegata p. Henzla o dołożenie starań, aby sprawa ta niezwłocznie załatwiona była, aby ad hoc zwołano posiedzenie rady nadzorczej, względnie także walne zgromadzenie;
3) polecić p. Henzlowi, aby na radzie nad zorczej wniósł udzielenie votum nieufności dyrekcji i prezydjum, które zebranie tutejsze jednogłośnie uchwaliło;
4) polecic p. Henzlowi, aby użył całego swego wpływu, celem zapobieżenia na przyszłość podobnemu, i powagą Towarzystwa nielicującemu postępowaniu dyrekcji, które, jak w tej sprawie, daje powód do najrozmaitszych insynuacyj, co tem więcej boli, że dotąd przyzwyczajeni byliśmy uważać dyrekcję Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń, jako stojącą ponad wszelkiemi podejrzeniami;
5) prosić wszystkie reprezentacje powiatowe w kraju. Towarzystwa gospodarcze we Lwowie i w Krakowie z ich oddziałami, reprezentacje miast stołecznych Lwowa i Krakowa i wszystkich delegatów Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń o poparcie naszych starań o rozwiązanie interesu dzierżawy dóbr podhajeckich z pp. Lilienfeldami na lat 20 zawartego, wreszcie
6) prosić wszystkie okręgi wyborcze członków rady nadzorczej Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń w Krakowie, aby zażądały od swoich reprezentantów w radzie nadzorczej wypełnienia uchwał naszych od 1—4 włącznie, a to lem więcej, że sprawa ta stanowić ma na lat 20 o losie znacznej części kraju i czyn dyrekcji Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń w Krakowie przedstawia się jako dobrowolna narodowa expropriacja, bardzo podobna do działalności komisji kolonizacyjnej w Poznańskiem.
Podhajce 5. września 1891. Imieniem zgromadzenia, przez takowe wybrana komisja: Przewodniczący Józef Jędrzejowicz. Członkowie: Jełołowicki Juljan, Krzysztofowicz Józef, Lityński Edmund, Miliński Józef, Wolski Franciszek, Zaręba Franciszek."
Manifestację wyż przytoczoną uważamy za całkiem słuszną nie ze stanowiska antysemickiego, które przeziera z jej treści, ale ze stanowiska demokratycznego i ekonomicznego. Czyn dyrekcji krakowskiej ma cechę wybitnie kapitalistyczną, a więc krzywdzi zasadniczo mnóstwo równouprawnionych obywateli kraju. Fakt zaś dzierżawy na lat 20, tj. na termin nigdy nie praktykowany u nas, mimowolnie nastręcza uzasadnione podejrzenie, że mamy tu do czynienia z gruhem jakiemś nadużyciem, które powinno być wykryte i w następstwie spowodować rozpędzenie dyrekcji, bo nie wolno dopuścić, aby korupcja miała ujść bezkarnie.

Podróżni, ktorzy przybyli nocnym pocągiem stryjskim z soboty na niedzielę (po północy) narażeni zostali na całogodzinne czekanie przed dworcem lwowskim, gdyż dorożki wystarczyły zaledwie dla polowy podróżnych. Parokonnego powozu nie było wcale, to też sytuacja przybyłych z większymi pakunkami z kąpiel, była nie do zazdroszczenia. Musiano dopiero posyłać tragarzy kolejowych do miasta po dorożki. Zastanowiło także wszystkich to, że droga od dworca kolejowego do rampy była tak licho oświetloną, że trudno było w ciemnościach odszukać pakunków, pogubionych po drodze przez dorożkarzy.
Część podróżnych wróciła pieszo do miasta. Na szczęście deszcz nie padał. Nie pomyślano także o tem, ażeby ze stacji policyjnej, znajdującej się na dworcu kolejowym, w razie takich niespodzianek zarekwirowano telefonicznie dorożki z miasta. A przecież na dworcu kolejowym jest telefon. Zdaje nam się, że jest to obowiązkiem policji, znajdującej się na dworcu czuwaĆ nad tem, ażeby publiczność nie była narażoną na takie niespodzianki. Jeżeli policja nie spełnia tego obowiązku, to zarząd kolejowy zastanowić się powinien nad tem, ażeby w stolicy kraju nie wydarzały się takie historje.
Wartoby także zrobić kiedyś przegląd t. zw. dorożek nocnych. Są one tak brudne i tak liche, że jest to prawdziwym skandalem, ażeby pod okiem policji publiczność korzystać musiała z tak ohydnych wehikułów. Krakowskie dorożki pod każdym względem mogłyby służyć za wzór naszym fiakrom a zważyć należy, iż w porównaniu do Krakowa i Warszawy, taksy dorożkarskie u nas są wygórowane. Przy tem wszystkiem nie jesteśmy za zniżką taksy, publiczność jednak ma prawo domagania się, ażeby dorożki były porządne i ażeby i w nocy można znaleść dorożkę nie połamaną i nie pokrytą brudnemi i obrzydliwymi łachmanami.

Od kilku tygodni przebywa w Morszynie kolonia wakacyjna składająca się z 52 dziewcząt, pod troskliwem a rozsądnem kierownictwem panny Franciszki Seelig, jej siostry i panny Stanisławy Łukowskiej. Kolonja ta zajmuje osobny budynek urządzony odpowiednio do swego celu staraniem pani Merunowiczowej protomedykowej, a położony w miejscu lesistem i zsrowen.
Przez cały czas pobytu bawiły się dziewczątka wesoło, przeplatając czas gimnastyką, śpiewem w chórze, amatorskiemi przedstawieniami, wycieczkami do lasu i w dalsze strony, a przytem panny nauczycielki obznajamialy je z kuchnią i ręcznemi robotami.
Z wycieczek dalszych najwięcej dziewiątkom radości sprawiły jedna do Bolechowa na koncert, urządzony na dochód właśnie tej kolonji, druga do Lisowiec celem zwidzenia muzeum zoologicznego, do salin w Bolechowie i do zakładu hydropatycznego dra Medweya, gdzie obecni tam goście przybyłych odpowiednio ugościli, a nawet z nimi w gry różne bawili się i tańczyli.
Po rumienić się zaczynających twarzyczkach dziewcząt poznać mozna dobroczynny wpływ świeżego powietrza i swobody.
Przedewszystkiem tedy należy podziękować pani Merunowiczowej, jako protektorce tej kolonji, za jej serdeczną i macierzyńską opiekę nad kolonistkami, tudzież księdzu proboszczowi w Bolechowie za jego pomoc duchowną i materjalną, wreszcie paniom nauczycielkom za ich staranne a troskliwe zajęcie się kolonistkami, a również i wyrazie im uznania za poświęcenie ileże po dziesięcio-miesięczne; pracy podjęły się obowiązku przewodniczenia kolonistkom w czasie ich pobytu na wsi.
Przy tej sposobności, nie można pominąć pana Tytusa Skulskiego, naczelnika stacji i pocztmistrza w Morszynie i nie wyrazić uznania i wdzięczności, gdyż pomimo, iż także nocami pelni swą ciężką służbę, zawsze dla wszystkich tak dla kolonji i gości w Morszynie jest uprzejmy uciużny i pełen grzeczności.
Wreszcie wspomnieć wypada, że dyrekcja kolei państwowych zbyt lekceważy Galicję, oddając jej do przewozu wozy stare, po większej części spruchniałe, w których w II. klasie siedzenia są pokryte podartą skórą, poczernioną czernidłem, od którego suknie się zanieczyszczają, a w III. klasie są ławki z połamanemi nogami, podłogi zaś świecą szparami, przez które opuszczone przedmioty wypadają, podczas gdy wedle wicści z dzienników 600 wagonów nowych odesłano do prowincyj niemieckich. Już teraz zaczyna publiczność żałować za koleją Karola Ludwika, która słynie z porządku w wagonach.
L.

W Stanisławowie toczy się obecnie senzacyjny proces karny o zniknięcie paki z tytoniem wartoścu 1518 zł. z tamtejszego rządowego magazynu. Oskarżonym jest Jan Turczak, 44 lat liczący, obrządtu gk., ojciec sześciorga dzieci, ck. adjunkt podatkowy, poprzednio w Stanisławowie, obecnie w Sniltynie zamieszkały.
Turczak, który od dnia 16. grudnia 1884 do 7. grudnia 1887. zarząd magazynu tytoniowego w Stanisławowie sprawował, zamówił był dla tegoż magaśynu pod dniem 20. września 1887 w fabryce tytoniu w Hamburgu, potrzebną ilość tytoniu "król" i "drei Konig" zwanego, zaś pod dniem 25. września 1887 w fabryce tytoniu w Winnikach nadzwyczajną przesyłkę 15.000 paczek tytoniu tureckiego średniego po 25 gramów. Obadwa te obstalunki zostały przez odnośne fabryki wykonane i obadwa nadeszły koleją w jednym dniu, to jest 9. października 1887 do Stanisławowa. Odnośne awiza kolejowe o nadeszłych posyłkach zostały zaraz tego samego dnia Karolowi Wohlfeldowi, adjunktowi podatkowemu, który kontrolę co do nadchodzących posyłek i co do ich stanu, w jakim nadeszły, na dworcu kolejowym wykonywał, doręczone. Wohlfeld utrzymuje, że te awiza, a w szczególności awizo, odnoszące się do tytoniu z Winnik, doręczył zaraz następnego dnia, to jest 10. października 1887. zawiadowcy magazynu tytoniowego Janowi Turczakowi, celem sprowadzenia nadesłanego tytoniu do magazynu i widział też, że Turczak doręczył tego samego dnia owo awizo, co do posyłki z Winnik przedsiębiorcy dostawy tytoniu (spedytorowi) Mojżeszowi Alterowi Gottfurcht celem przewozu nadesłanego transportu tytoniu z kolei do magazynu. Gottfurcht doręczył obadwa awiza 13. października przewoźnikowi Herszowi Meilechowi Scheer, który mu fury dostarczał, zaś ten ostatni, odebrał te przesyłki przy pomocy furmana Jana Fary i w obecności Wohlfelda z magazynu kolejowego i zawiózł w szczególności posyłkę 30 skrzyń z Winnik (o drugiej posyłce z Hamburga już nie pamięta) na podwórze przed magazyn tytoniowy i złożył pod poddaszem.
Następnie udał się zaraz do kancelarji Turczaka z fakturą konwojową, którą przy odbiorze tejże posyłki z kolei otrzymał i doniósł o przywozie tytoniu, prosząc go, aby rzeczony tytoń do magazynu przyjął. Turczak odpowiedział jednak, że z powodu spóźnionej godziny urzędowej (po 4. godzinie po południu) i braku kluczów do magazynu, które nadkontrolorowi podatkowemu Zygm. Klozowi oddać miał, już ani faktury konwojowej, ani też tytoniu do magazynu przyjąć nie może, wskutek czego uwiadomił Scheer spedytora Gottfruchta o tem, tytoń z kolei przywiózł i pod magazynem złożył i doręczył temuż ostatniemu wspomnianą fakturę konwojową. (Po śmierci Gottfruchta 20. listopada 1887, zięć tegoż Rusmak znalazł ową fakturę w stoliku zmarłego i przedłożył komisarzowi skarbowemu Macielińskiemu). Tymczasem ów tytoń zostawał pod wartą nawet wojskową przez całą noc, aż do rana. Przesłuchani żołnierze, którzy owej nocy wartę pełnili, stwierdzają, że kiedykolwiek przed magazynem tytoniowem na warcie nocnej byli, nigdy nikt z pod magazynu, bądź skrzynek, bądź innych przedmiotów nie wynosił. Następnego dnia rano oddał Gottfrucht obie posyłki Turczaka do magazynu tytoniowego, czego wprawdzie żaden naoczny świadek nie stwierdza, co jednak inne okoliczności potwierdzają.
Pomimo, że obie te posyłki tytoniu do magazynu oddane zostały, Turczak nie wziął tej przesyłki 30 skrzyń z Winnik na przychód, lecz takową zataił i na swą korzyść zatrzymał, przez co się zbrodni sprzeniewierzenia w swoim urzędzie dopuścił.
Obwiniony Turczak, wypiera się zarzuconej mu zbrodni czynu; zaprzecza by posyłka tytoniu z Winnik do magazynu odstawioną została i on ją odebrał, a nawet zaprzecza, by on o nadejściu takowej przez kogokolwiek powiadomiony został i tłumaczy się, że jeżeli rzeczona posyłka z Winnik rzeczywiście do Stanisławowa nadeszła, to została ona niewątpliwie przez dostawców tytoniu, a to zmarłego Gottfruchta, lub Scheera skradzioną. Wyrok podamy.