Еґон Шиле "Російський полонений у хутряній шапці" (1915)
29.05.1915, субота
Промова д-ра Костя Левицького, голови Загальної Української Ради, на Шевченківськім сьвятї у Відни дня 29. мая 1915 р.
Володимир ГНАТЮК: Богдан Ярошевський.
Посмертна згадка.
Осип Маковей: Марш українських стрільцїв.
Хто живий, вставай, боронити край, вкритий огнем і мерцями!
Перший напад Москалїв на Тухлю в скїльськім повітї (від 27/ІХ до 12/Х 1914).
Шевченківське сьвято у Відни, уладжене в четвер 27. с. м., стягнуло до просторої салї віденського Товариства Музичного богато соток учасників, з малими виїмками українських еміґрантів. Сьвяточну промову, виголошену на сїм сьвятї, подаємо на першій сторонї сього "Дїла"; докладнїйший огляд музикально-вокальних точок програми мусимо лишити до найблизшого числа. Після концерту уладила часть учасників з послом Трильовським на чолї патріотичну манїфестацию під мінїстерством війни і нїмецьким конзулятом.
Марш українських стрільцїв. Відомий наш письменник, директор залїщицької семинариї д-р Осип Маковей — хоча від самого початку воєнної кампанїї стоїть в поли — знаходить в собі стільки енерґії і любови до рідної справи, що в хвилях свобідних від своїх офіцирських занять бере перо в руки, щоб говорити до земляків, які перебувають тепер важку пробу. Читачі "Дїла" з вдякою читали ті прозаїчні і поетичні писаня, які зволив прислати нашій редакциї д-р Маковей. Те саме й читачі віденського календаря "Просьвіти". В нинїшнім числї знайдуть читачі уложений ним "Марш українських стрільців". Крім тексту сього маршу прислав нам Поет також концепт мельодиї, зложений на мотиві народної лемківської піснї. На підставі сього концепту підклав марш під ноти заслужений наш компонїст проф. Філярет Колесса. Пісня і ноти повинні незабаром появити ся друком. Буде се гарний дарунок нашим молодечим стрільцям від їх старшого товариша в армії, учителя і поета.
Поминальне богослуженє за епископа Чеховича у Відни. Старанєм української парляментарної репрезентациї відбуло ся дня 18. мая о год. 9. рано в церкві сьв. Варвари поминальне богослуженє за помершого в Перемишли українського гр.-кат. епископа і заступника краєвого маршалка Галичини Чеховича. Відправив богослуженє парох церкви сьв. Варвари о. мітр. д-р Й. Жук при численній участи сьвящеників. Присутні були: мінїстер просьвіти д-р Гуссарек, секцийний шеф Клєбіндер в заступництві мінїстра внутрішних справ, маршалок Галичини Ексц. Незабітовський з членами Видїлу Краєвого, віцепрезидент парляменту Юлїян Романчук, президент д-р Кость Левицький і Микола Василько та всї українські посли Галичини і Буковини, що перебувають у Відни.
"Господарський Листок". Головна Рада "Сїльского Господаря" постановила видавати на чужинї свій "Листок", як додаток до "Дїла" — по можности що тижня. "Листок" сей буде присьвячений справом ратункової акциї та відбудови краю. Будемо в нїм містити обіжники "Сїльского Господаря до філїй в справі ратункової акциї, подавати на основі одержаних звітів вісти про стан нашого хлїборобства в поодиноких повітах, будемо обговорювати господарські потреби селянства та подавати всякі вказівки та інформациї, що стоять в звязку з ратунковою акциєю і відбудовою краю. Перше число "Листка" випускаємо отсим і бажаємо, щоби він найшов як найширший відгомін серед наших філїй та членів і дїячів "Сїльского Господаря" в краю.
Голод в Скільщинї. Будапештенський "Ез Ешт" в замітцї про боротьби за посїданє Стрия пише під датою 21 мая між иншим таке: "Домена Опору і Орави виказує сумні слїди шестимісячного побуту Росиян. В цїлій околици панує великий брак средств поживи, бо Росияни зужили все для себе". "Nowa Reforma", подаючи ту замітку в цїлости, якраз сей уступ про голод нашого населеня пропустила...
Проти нїмецького цїсаря. "Grazer Tagespost" Nr. 92. пише: "23-лїтна Климентина Пепловська, що з нагоди війни втекла зі Львова до Ґрацу, мешкала разом з другою панею зі Львова, Єлисаветою Фішер, жінкою малярського майстра. Раз відвідала їх инша знакома і в ходї розмови, в котрій брала участь Пепловська, Фішерова висказала жаль, що Австрийцї мусять тільки терпіти через Росиян та Сербів. Пепловська на се вмішала ся до розмови і відповіла, що Росия є шляхотна держава, та що нїмецький цїсар завинив війну, бо хоче так богато землї. Також слїдуючого дня виступала вона проти нїмецького цїсаря. Фішерова донесла зараз до суду про ті вискази своєї товаришки і суд в Ґрацу перевів розправу. Пепловська заперечувала всему і зводила донос на особисту пімсту. Суд засудив її за нарушенє публичного спокою і порядку після § 305 к. з, на 14 днїв арешту".
Рокфелєрова комісия в Галичині.Рокфелєрова комісия, що обїхала досї вже Бельґію, Сербію і Польське Королївство, виїхала дня 14. мая з Варшави до Львова, щоб на місци познакомити ся з потребами галицького населеня, повіщеного воєнною катастрофою. В склад комісиї входять Водсворт, Ґерлї та Бікнель, котрий є секретарем комісиї. Цїлию дослїдів комісиї в краях, захоплених війною, є зібрати інформациї про розміри лиха населеня, які відтак служити мають основою для орґанїзациї помочи. Свої звіти пересилає комісия в зєдинені держави до відома тих орґанїзаций, що займають ся збиранєм жертв — для жертв війни.
Росийські "освободителї". Записки очевидця.
Четверте засїданє Загальної Української Ради. — Чужі про нас.
»Дїло»
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Wojna włosho-austrjacka.
(Z ostatnich telegramów P. A. T).
Rzym. (PAT) Oficjalnie ogłasza się: Na granicy Tyrolu trwa w dalszym ciągu artyleryjska wymiana strzałów.
W okręgu trydenckim zajęliśmy terytorjum po tamtej stronie granic powyżej ujścia Chiesy. Następnie zajęliśmy górską miejscowość między jeziorami Idro i Garda.
Na granicy Fruliu zajęliśmy Grado.
Aeroplany nasze w nocy na 12/27 V. rzuciły bomby na linji od Trjestu do Nabresiny i wróciły nieuszkodzone.
Rzym. (P. A. T.) "Corriere della Sera", dając przegląd działań wojennych, zaznacza, że wojska włoskie rektyfikują na swoją korzyść niewygodną dla Włoch ze względów strategicznych granicę.
Z Brindisi donoszą o wyjeździe konsula tureckiego. Herb turecki z jego domu usunięto.
Z Piacency donoszą, że z rozporządzenia władz zatrzymano konsulów w Genui, Bolonji, Bari i Liworno, którzy wyjeżdżali do Szwajcarji. Zarządzenie to wydano z tego powodu, ponieważ Austrja nie puszcza konsulów włoskich. 149 Włochów, mieszkańców Trjestu, zatrzymały władze austrjackie w Kormonie.
Król włoski wodzem naczelnym.
Rzym. (PAT). Król przyjął zwierzchnią komendę nad lądowemi i morskiemi siłami i wyjechał w nocy w towarzystwie sztabu do głównej kwatery.
Ogłoszono dekret królewski, mianujący księcia Genui Tomasza Sabaudzkiego królewskim namiestnikiem na czas nieobecności króla w stolicy. Na wniosek ministrów książę będzie w imieniu króla rozstrzygał pilne sprawy bieżące. Sprawy wielkiej doniosłości będą pozostawione decyzji królewskiej.
Nastroje we Włoszech.
800 studentów uniwersytetu w Padwie wstąpiło jako ochotnicy do armji. Ekzaminy odłożono. Wiadomość o wojnie przyjęto z entuzjazmem. Ze strony socjalistów wydano we Florencji manifest za wojną. Enricco Ferri, wódz socjalistów-neutralistów protestuje przeciw podejrzeniom rzucanym na stronnictwo, że do ostatka intrygowało przeciw wojnie.
Opinia publiczna we Włoszech żąda konfiskaty will i palaców, mleżących do poddanych austrjackich. W Tivoli koło Rzymu, tłum zerwał herb z willi następcy tronu i zażądal skonfiskowania jej na rzecz gminy.
Wojna z Turcją.
Ze sztabu armji kaukazkiej.
Oficjalnie, 12./25. V.
W kierunku nad morzem zwyczajna wymiana strzałów. Na południe od Melasgart wojska nasze zadały porażkę Kurdom, urządziwszy na nich zasadzkę. Kolo Dilmana, w rejonie wańskim, wojska nsaze miały utarczkę z Turkami w okolicach Baszkali i zajęły miasto Urmię. — W pozostałych kierunkach bez zmian.
Oficialnie 13/26 V.
W Herunliu Wanu wojska nasze zajęty Wosten wzięły 3 dziala. Torcy rozbici również w rejonie Seroisyrtyna drodze od Diima a do Dizy-Gawierskiej.
Przy dalszym pościgu opanowaliśmy wieś Beżyrgę. Turcy ze znacznem stratami cofnęli się na południe i zachód. Przy wzięciu Wanuwojska nasze zdobyły 26 armat, wiele ręcznej broni, znaczne zapasy prochu i rządową kasę.
W innych kierunkach nie było znacznieszych starć.
Na morzu Marmara.
Londyn. (P. A. T). Angielska lódż podwodna wypłynęła na morze Marmara i zatopiła okręt, naładowany wielką iloscią materiałów wojennych dla ciężkich haubic, z paru lawetami armatniemi i sześciucalowemi armatami. Następnie łódź podwodna dopędziła i zatopiła w pobliżu molo Rodosło okręt z wielkim ładunkiem różnych zapasów i zmusiła do wyrzucenia się na brzeg wielki okręt transportowy. Lódź doszła do Konstantynopola i wypuściła minę na transport, stojący w pobliżu arsenału. Słychać było wybuch miny.
W Dardanelach.
Londyn. (P. A. T.). Pressburo donosi o działaniach w Dardanelach, że Turcy prosili o zawieszenie broni, celem pochowania zabitych. Straty ich znacznie większe, niż poprzednie. Zebrano 3.000 zabitych. W czasie zawieszenia broni zebraliśmy ponad 12.000 tureckich karabinów na terytorjum między naszemi a tureckiemi pozycjami.
Zatonięcie pancernika.
Londyn. (PAT). Oficjalnie donoszą, że dziś rano angielski pancernik "Majeslic", uczestniczący w operacjach koło półwyspu Gallipoli, zaatakowany przez podwodną łódkę, poszedł na dno. Prawie całą załogę ocalono.
»Kurjer Lwowski«
Українські еміґранти у Вінніпезі, 1900-1914
28.05.1915, п'ятниця
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Aprowizacja miasta. Na onegdajszem posiedzeniu komitetu aprowizacyjnego w ratuszu stwierdzono, że obecnie w magazynach miejskiego zakładu aprowizacyjnego znajduje się 162 wagony towarów, przeznaczonych na cele aprowizacji miasta. Poczyniono zamówienia na dalsze 300 wagonów.
Z istniejących 23 sklepów miejskich, 4 oddane zostały do użytku osób z inteligencji. Każdy z tych sklepów zaopatruje w wiktuały przeszło 500 osób. W najbliższych dniach niektóre ze sklepów przemienione zostaną na sklepy, w których towary wydawać się będzie tylko za legitymacjami. Ze sklepów miejskich korzysta obecnie przeszło 12.000 rodzin. Między innemi omawiano też nową taryfę maksymalną, klóra niebawem wejdzie w życie.
Nowy dziennik. Wczoraj ukazał się pierwszy numer rosyjskiego dziennika, wychodzącego we Lwowie, p. t. "Czerwona Ruś".
Wieści o jeńcach. Według nadeszłych do Lwowa wiadomości, w Taszkiencie w Rosji przebywają następujący jeńcy: Sylwester Konusiewicz, nauczyciel z Trembowli, Paweł Tomaszewski, nauczyciej z Zahajek p. Tarnopol, Juliusz Graff i Stanisław Preyer, obaj ze Lwowa.
Ofiara wojny. Przed kilku dniami, zbiegło do Lwowa z okolic Gródka mnóstwo rodzin. Między innemi znalazła się pod Lwowem rodzina bednarza Jana Pomersbacha, który mimo ciężkiej choroby, musiał z resztkami dobytku uciekać. Kiedy miano wyruszyć w dalszą drogę, Pomersbach zmarł, pozostawiając na łasce losu drobną dziatwę i żonę. Takich i podobnych tragedji jest mnóstwo wśród zbiegów.
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Ze Sztabu Naczelnego Wodza.
Oficjalnie. 14./27. V.
W rejonie Szawel 12. i 13./25. i 26. V. prowadziliśmy pomyślne walki, przyczem nasze wojska posunęły się na południowy-zachód od linji Murawiewo-Szawie, tudzież nad dolną Dubissą i odparliśmy ofenzywę nieprzyjacielską. Na wschód od Rosień wzięliśmy paręset jeńców, automobile i inne trofea.
Nad Biebrzą nieprzyjaciel w nocy na 13./26. V. otworzył ogień z ciężkiej artylerji na rejon twierdzy osowieckiej, a na wschód od Jedwabna próbował bez rezultatu atakować na wielu sekcjach pod zasłoną duszących gazów.
Na froncie Narwi ożywiona wymiana strzałów.
Na lewym brzegu Wisły w pomyslnem starciu ze strażniczymi oddziałami Niemców, nasi strzelcy zabili około 60 ludzi, a pozostałych przy życiu wzieli do niewoli.
W kierunku na Opatów nieprzyjaciel wykonywał bez rezultatu ataki znacznemi siłami.
W Galicji 12./25. V. i w noc na 13./26. V. nieprzyjaciel atakował na całym naszym froncie miedzy górną Wisłą a lewym brzegiem Sanu, ale został wszędzie odparty z wielkiemi stratami. Rardzo zacięta walką po obu brzegach Sanu, między Przemyślem a rzeką Lubaczówką, jak również miedzy Przemyślem a Wielkiem Blotem dniestrowem trwa z wielkiem natężeniem.
W rejonie za Dniestrem 12./25. V. nieprzyjaciel przeszedł do stanowczej ofenzywy na całym froncie od Wielkiego Błota dniestrowego do Doliny. W ciągu tego dnia i następnego nieprzyjaciel poniósłszy ogromne straty nigdzie nie osiągnął powodzenia. Oddziały nieprzyjacielskie, które wpadły między nasze punkty oporu w pobliżu Stryja zostały przez nas zniszczone. W czasie kontrataków wzięto wielu jeńców, których liczbę ustala się.
W Kraju.
Ze świata dziennikarskiego Warszawy.
W warsz. "Dzienniku Polskim" Bogdan Straszewicz w artykule p. t. "W obronie czci" żada, aby towarzystwo dziennikarzy i literatów w obronie czci prasy polskiej wykluczylo ze swego grona redaktorów "Gazety warszawskiej" i "Gazety Porannej", którzy z przychylnymi komintarzami przedrukowali z "Myśli Niepodległej" Niemojewskiego artykuł mający charakter donosu.
Nowy dziennik w Częstochowie
W Częstochowie zaczęła wychodzić nowa gazeta "Dziennik Polski" pod redakcją Napieralskiego.
Informacje prof. Rogojskiego.
W krakowskim "Czasie" pomieścił prof. Rogojski sprawozdanie o stanie południowo-zachódnich powiatów Królestwa Polskiego. Wskutek rekwizycji pozostało w powiatach 10-20%, koni, 23—33% bydla i świń prawie nie ma. Brak drobiu domowego bardzo znaczny. Ubytki w zasiewach ozimych stratowanych wynoszą od 5 do 50 prc. Szczególnie wielkie ubytki są w pow. jędrzejowskim, który mocno ucierpiał. Mimo braku koni, wozów i maszyn ludność energicznie pracuje nad zasiewami, okazując więcej energji i uporu niż ludność Galicji zachodniej. Z 250 właścicieli zemskich wyjechało tylko 31, w powiatach olkuskim i dąbrowskim panuje głód z powodu braku chleba. Minio zakazów, ludność rozchodzi się w różne strony w poszukiwaniu za chlebem.
O druki i książki.
Sekcja pracy przy C. K. O., pragnąc wzbogacić archiwum swoje, uprasza instytucje społeczne, księgarnie oraz osoby prywatne, życzące przyjść z pomocą o łaskawe nadsyłanie do biura Sekcji (Jasna 32) wszelkich materjalów związanych treścią z obecnym okresem przełomowym. Do materjałów takich należą:
Wszelkie druki polskie i obce, dzieła i broczury treści politycznej, ekonomicznej, społecznej pisma ulotne, katalogi, sprawozdania z posiedzeń, odezwy, obwieszczenia, programy, prospekty i t. p. Czasopisma zagraniczne we wszystkich językach, lub wycinki z tychże czasopism. Rękopisy, pamiętniki, opisy osob, które były świadkami wypadków wojennych i t. p.
Biuro materiałów budowlanych.
C. K. O. powołał do życia w Warszawie specjalne "Biuro materjałów budowlanych" przy Wydziale robót publicznych.
Zadaniem Biura jest wyszukiwanie najtańszych źródeł zakupu materjałów budowlanych, pośredniczenie w zakupach między producentem a nabywcą, jak również przeprowadzanie transakcji kupna na zlecenie nabywcy, udzielanie wskazówek i instrukcji odnośnej organizacji i prowadzenia składów budowlanych w różnych punktach kraju, wreszcie roztoczenie opieki nad sprawami przewozu materjałów budowlanych, regulując środki, sposoby i terminowosc dostawy drogą starań i przedstawień u władz.
Podział funduszów na wpisy.
Na zebraniu komitetu obywatelskiego w Warszawie, ks. Lubomirski zreferował sprawę utworzenia komisji rozdzielczej dla podzialu funduszów, zebranych podczas kwesty majowej.
W sprawie zasad podziału tego funduszu uchwalono: 1) ażeby wobec kończącego się już roku szkolnego możliwie niewielką część zebranych sum rozdać obecnie, główny zaś fundusz zostawić na przyszły rok szkolny; 2) ażeby komisja rozdzielcza starała się przez staranne wywiady zbadać stan finansowy każdej szkoly; 3) aby opracowała zasady, według których będą przyznawane zapomogi; 4) żeby cały plan podziału zasiłków; miedzy poszczególne szkoły, wraz z motywami decyzji był przedstawiony do aprobaty komitetu, wreszcie 3) aby nazwiska uczniów, zwolnionych od wpisu, były ogłoszone.
Prawa szkół handlowych polskich.
Rada ministrów zaakceptowała złożony jej do zatwierdzenia wniosek o udzieleniu kończącym kurs nauk w szkołach handlowych z wykładami w języku polskim prawa wstępowania do wyższych zakładów naukowych specjalnych.
W gubernii kieleckiej i radomskiej.
Jak "Birż. Wied." podają, przedstawiciele jednej z organizacji żydowskich otrzymali od swego przedstawiciela w gub. lubelskiej wiadomość, że z rozporządzenia władz gub. radomskiej i kieleckiej wysłano 15.000 żydów. Gubernator lubelski rozmieścił ich w pow. lubartowskim, radzyńskim i sokołowskim.
»Kurjer Lwowski«
27.05.1915, четвер
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
W sprawie asygnat na bezpłatny opał.Przed paru tygodniami ukończono w magistracie wydawanie osobom niezamożnym bezpłatnych asygnat na drzewo. Wiele z tych osób z powodu chwilowego braku zapasów w centralnych składach, opału nie otrzymało, a realizowanie asygnat miało nastąpić w pierwszej polowie maja. Jest rzeczą zrozumiałą, iż zarząd miejskiego opalu znajduje się obecnie w trudnem położeniu z powodu niemożliwości dostawy, lecz mimo to, pozostałe zapasy wystarczyłyby może na obdzielenie dość licznej rzeszy biedaków, którzy od paru miesięcy na to czekają.
Odważny czyn. Przed kilku dniami pojawił się w ul. Snopkowskicj, w okolicy Szkoły przemysłowej, wściekły pies, który pokąsał dziecko i skierował się na "Żelazną wodę". Tam zanosiło się na wielkie niebezpieczeństwo, na "Żelaznej wodzie" bowiem założono "Ogródek dziecięcy", o grupka młodzieży była właśnie wtedy zajętą malowaniem obrazków z natury.
Wśród ogólnego popłochu nie stracił przytomnovi miejski ogrodnik Andrzej Paliński, lecz pebiegł za psem pomiędzy debry, ostrzegał nawoływaniem przechodniów, a dopadłszy wreszcie wściekłe zwierzę, zabił je ryskalem.
Nie dość na tem, nie żałując trudu, odszukał pokąsane dziecko i oddał je opiece lekarskiej.
Karygodna zabawa. Onegdaj wieczorem na ulicy Kotlarskiej rozległ się ogłuszający huk, który spowodował wśród mieszkańców tej ulicy panikę. Jak się później okazało, jakiś wyrostek cisnął o bruk przedmiot, napełniony materją wybuchową. Jak stwierdza raport policyjny, w górę uniosły się kłęby dymu, wypadku żadnego nie było, na chodniku zaś pozostała plama wielkości monety.
Tajna sprzedaż alkoholu. W dwóch domach odkryło wczoraj tajną sprzedaż wódki, a to u niejakiej Marji Szat, przy ul. Jozafata 8 i w domu Eugenii Scheininger, przy ul. Teresy 38. W czasie rewizji znaleziono 8 butelek wódki, którą skonfiskowano, kobiety zaś pociągnieto do odpowiedziałności.
Lwów w czasie wojny. Wrzesień 1914.
»Kurjer Lwowski«
26.05.1915, середа
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Rzezie Ormian.
Piotrogród. (P. A. T.) Przez cały ostatni miesiąc w Armenji odbywają się rzezie Ormian przez Kurdów i Turków przy jawnem pobłażaniu, a niekiedy wprost przy współdziałaniu władz otomańskich. W połowie kwietnia n. st. rzezie Ormian odbyły się w Erzerumie, Degeranie, Eginie, Bitlisie, w Musz, Sasun, Sejtun i w całej Cylicji. Co do głowy wyrżnięto mieszkańców setek wsi w okolicach Wan. W samym Wanię, dzielnica ormiańska była oblężona przez Turków. Równocześnie w Konstantynopolu rząd turecki prześladuje aresztami i niebywałym uciskiem spokojną ludność ormiańską. Z powodu tych nowych przestępstw popełnianych przez Turcję na przekór ludzkości i cywilizacji sprzymierzone rządy Rosji, Francji i Anglji niniejszem ogłaszają publicznie, że wkładają osobistą odpowiedzialność za te przestępstwa na wszystkich członków rządu tureckiego, a także na tych miejscowych jego przedstawicieli, którzy okażą się uczestnikami podobnych rzezi.
Wyjazd posłów niemieckich z Rzymu.
Sztokholm. (P. A. T.) Agencja donosi z Berlina, że jeszcze wczoraj od 5 godz. popołudniu, w gmachu włoskiego ministerstwa spraw zagranicznych w Rzymie zjawił się radca legacyjny niemiecki Hindenburg z prośbą o danie ks. Bulowowi paszportu z powodu zerwania stosunków dyplomatycznych austro-włoskich. Bulow ze wszystkimi urzędnikami poselstwa, poseł bawarski przy Kwirynale, posłowie pruski i bawarski przy Watykanie opuszczają dzisiaj wieczorem Rzym.
Rzym. (PAT) Niemiecki ambasador u dworu włoskiego, ks. Bulow i pruski posoł przy Watykanie wyjechali o godzinie 9 min. 30 wieczorem z Rzymu wraz z całym personalem ambasady i poselstwa.
Bawarscy posłowię przy Watykanie i Kwirynale wyjechali z urzędnikami poselstwa o godzinie 9 min. 45 wieczorem.
Posłowie niemieccy w Lugano.
Berno. (P. A. T.). Szwajcarski departament spraw zagranicznych doniósł władzom w Tesynie, że przedstawicieli Prus i Bawarji przy stolicy papieskiej będą przebywali przez czas wojny w Lugano, co wymaga przyjęcia odpowiednich zarządzeń przez władze kantonalne.
Zatrzymani na granicy.
Sztokholm. (P. A. T.). Według doniesienia gzet rzymskich. Niemcy zatrzymali na granicy szwajcarskiej 30.000 Włochów, wracających do ojczyzny. Austrja zatrzymała parę pociągów z wracającymi Włochami.
Z Wiednia.
Sztokholm. (P. A. T.) W Wiedniu wydano rozporządzenie ograniczające bardzo prawo posiadania broni, pocisków i materji wybuchowych w alpejskich południowych ziemiach koronnych austrjackich.
»Kurjer Lwowski«
25.05.1915, вівторок
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Przejechanie. Na ul. Zielonej najechał wczoraj automobil na przechodzącą ulicą jakąś nieznanego nazwiska kobietę, która, dostawszy się pod koła, doznała złamania ręki, wstrząsu mózgu i odniosła ponadto kilka ran na glowie. Do nieprzytomnej wezwano pogotowie ratunkowe. Lekarz założył opatrunki prowizoryczne i polecił odwieźć ją do szpitala powszechnego, gdzie dopiero w kilka goszin później odzyskała przytomność.
Otrucie. W mieszkaniu swem przy ul. Pańskiej 19 usiłowała wczoraj odebrać sobie życie przez otrucie nieznanego nazwiska panna, licząca okolo 20 lat. Zrozpaczona, sporządziwszy trujący płyn ze spirytusu denaturowanego, wypiła go, co spowodowało straszne cierpienia. Na krzyk desperatki zbiegli się sąsiedzi i wezwąli pomocy lekarskiej. Po przepłukaniu żołądka przez lekarza pogotowia ratunkowego, odwieziono niedoszłą samobójczynię do szpitala. Życiu jej nie zagraża niebezpieczeństwo. Powód rozpaczliwego kroku nieznany.
Z nędzy. Wczoraj wieczorem na Podwalu podrzuciła swe nowonarodzone dziecię niejaka Chana Goldstein i szybko oddaliła się. Smutnej tej scenie przypatrywał się z daleka stójkowy i kobietę przytrzymał. Przesłuchana w cyrkule policyjnym podala, iż dziecię podrzuciła z nędzy. Ponieważ Coldsteinowa była chora, odstawiono ją wraz z dziecięciem do zakładu położniczego.
Ze statystyki aresztowań. W ciągu ubiegłych dwu dni organy policyjne dokonały następujących arecztowań: za kradzież 10 osób, za opilstwo 9, za sprzedawanie wódki 1, za niedozwolone noszenie broni 1, jeńców 2, celem sprawczenia tożsamości 60, za chodzenie bez przepustki 7, dam z połświadka 31.
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Wypowiedzenie wojny.
Sztokholm 19/23 maja. Ambasador włoski w Wiedniu, książę Ąyarna wręczył dziś ministrowi spraw zagranicznych bar. Burianowi notę wypowiedzenia wojny. (P. A. T.)
Rzym. (P. A. T.). Minister spraw zagranicznych rozesłał telegraficzny okólnik do ambasadorów Włoch zagranicą z wyjaśnieniami w sprawie stosunku Włoch do Austrji.
Królewski rząd włoski — powiedziano w okólniku — biorąc pod uwagę wszystko, co zaszło, poparty w swej decyzji przez volum parlamentu i uroczyste manifestacji w kraju postanowił zaniechać wszelkiej dalszej zwłoki.
W dniu dzisiejszym rząd włoski w imieniu króla oznajmił austro-węgierskiemu ambasadorowi w Rzymie, że uważa, iż począwszy od 11 (24) maja Włochy są w stanie wojennym względem Austrji. Takie same zawiadomienie przesłano wczoraj ambasadorowi włoskiemu we Wiedniu.
Rzym. (P. A. T.). Agencja Stefani donosi, że z dniem 11 (24) maja zapanuje między Włochami a Austro-Węgrami stan wojenny.
Ausrjacki ambasador otrzymał paszport o godz. 3 min. 30 popoludnia i wyjeżdża z Rzymu dziś wieczorem lub nazajutrz rano.
Ambasadora włoskiego w Wiedniu odwołano.
Ze Sztabu Naczelnego Wodza.
(Z ostatnich telegramów P. A. T.)
Oficjalnie 11/24 V.
W rejonie szawelSKim wojska nasze zajmują na znacznej przestrzeni linję rzeki Windawy, Wenty i Dubissy. W dolnym biegu ostatniej nasz front znacznie posunął się na zachód.
W Galicji zniewoliłiśmy nieprzyjaciela do przejścia stopniowego do obrony prawie na całym froncie. W niektórych tylko odcinkach kolo Warchołów, Podwolina i Hussakowa nieprzyjaciel 9/22 próbował bezskutecznie nas atakować.
Rozpoczęta przez nas w nocy na 9/22 V. ofenzywa wzdłuż lewego brzegu Dniestru rozwijała się w ciągu następnego dnia ze znacznym sukcesem bez względu na nieprzyjacielskie kontrataki. Opanowaliśmy po walce Nowe i Stare Burczyce, również wsie Czernichów i Dołobów oraz część wsi Ostrów, przyczem w ciągu doby wzięło zwyź 2.200 jeńców z 40 oficerami, kilkadziesiąt karabinów maszynowych i wiele rozmaitej wojennej zdobyczy.
W rejonie zadniestrzańskim cisza. — Tylko pomiędzy Czeczwą a Łomnicą nieprzyjaciel w nocy na 10/23 V. napróżno próbował nas atakować.
(Windawa albo Wenta wypływa z jeziora łabunowo w pow. szawelskim, uchodzi do morza Bałtyckiego pod Windawą. — Warchoły i Podwolina na południe od Niska, na lewym brzegu Sanu. — Burczyce stare i nowe w pow. samborskim. — Czernichów, Ostrów, Dołobów w pow. rudeckim).
Raport w sprawie gazów duszących.
»Kurjer Lwowski«
24.05.1915, понеділок
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Zielone Święta. Przy sprzyjającej pogodzie spędził wczoraj Lwów pierwszy dzień uroczystych Świąt Zielonych. W Bazylice archikatedralnej odprawione zostało przedpołudniem solenne nabożeństwo, celebrowane przez dostojnego Arcypasterza ks. Bilczewskiego przv współudziale kapituły. Licznie zebrana publiczność wysłuchała podniosłego kazania, które wygłosił ks. kanonik hr. Badenij. Podobne nabożeństwa odbyły się też i w innych kościolach. Do podniosłego nastroju przyczyniły sę pięknie wykonane muzyki kościelne, które dziś zostaną powtórzone. Miasto przybrało wygląd odświętny. Domy udekorowane zielenią.
Odpowiedź Sienkiewicza. — Henryk Sienkiewicz, który bawi w Vevey w Szwajcarji, ogłosił obecnie list otwarty do Luzzatiego w sprawie żydowskiej, odpierając ataki i oszczerstwa rzucane na Polaków z powodu stosunku ich do żydów.
Jeńcy we Lwowie. Wczoraj rano przeprowadzono przez miasto dwie większe partje jeńców, wziętych w ostatnich bojach w Galicji zachodniej. Pochód otwierała jak zwykle grupa Niemców. Za grupami jeńców posuwały się pod konwojem fury, na których umieszczono chorych.
Wypadki automobilowe. Na ulicy Gródeckiej dostał się wczoraj pod koła nadjeżdżającego automobilu 20-letni kupiec Ochman Mohametowicz i został straszcie pokaleczony. Szczególnie odniósł rany na głowie i doznał załamania podstawy czaszki. Po prowizorycznem opatrzeniu, pogotowie ratunkowe odwiozło nieszczęśliwego do szpitala powszechnego.
Na ul. Mickiewicza znowu najechał automobil na jednego z oficerów. Potrącony, prócz licznych obrażeń, doznał też złamania nogi. Pogotowie ratunkowe odwiozło go do szpitala.
Ofiary wojny. Do szpitala lwowskiego przybywa wciąż wiele osób cywilnych z ranami postrzalowemi przez zbłąkane pociski armatnie. Najliczniej przybywają z pow. Samborskiego i mościskiego, przeważnie włościanie. Wśród ranionych nie brak też i dzieci.
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Ze Sztabu Naczelnego Wodza.
Oficjalnie 9/22. V.
W ciągu 7/20. i rano 8/21. V. nacisk nieprzyjaciela na froncie galicyjskim nieco zmniejscył się i na wielu sekcjach nieprzyjaciel przeszedł do obrony; artylerja nieprzyjacielska przejawia oszczędność w ogniu.
Na lewym brzegu dolnego biegu Sanuwojska nasze, atakujące od Wisły, opanowały po walce wsie Krawce, Burdze, Przyszów kameralny, tudzież odparły kontrataki nieprzyjacielskie w kierunku na Nisko; w wystającym kącie dyslokacji nieprzyjacielskiej na prawym brzegu Sanu opanowaliśmy wieś Ignaty nad rzeką Lubaczówką.
W rejonie Przemyśla bez zmian.
Na wschód od Hussakowa zaciekłe ataki nieprzyjaciela trwają, przyczem nieprzyjacielowi udało się zająć część okopów jednego z naszych pułków. Podczas naszych kontrataków wzięliśmy tutaj do tysiąca jeńców.
Na pozostałej części frontu galicyjskiego ataki nieprzyjacielskie, który poniósł ogromne straty, nabierają więcej charakteru częściowego; — główne wysiłki nieprzyjaciela 7/20. V. skonce trowały się na sekcji między rzekami Tyśmienicą a Stryjem, przyczem w rejonie Słońska wzięliśmy paręset jeńców. Koło wsi Zawadów poddały się nam dwie roty nieprzyjacielskie.
W rejonie Szawel naciskamy na nieprzyjacela.
Na lewym brzegu Windawy, Wenty i na froncie Narwi nieprzyjaciel wykonywał częściowe ataki i uczył się stosowania duszących gazów.
Na lewym brzegu Wisły nieprzyjaciel zachowuje zupełną bierność. Rozbite pod Opatowem oddziały nieprzyjacielskie umacniają się i otrzymują posiłki przerzucane z Galicji przez Wisłę.
(Krawce, Burdze i Przyszów kameralny — wsi na południe i połudn.-zachód od Niska w pow. tarnobrzeskim; Ignaty — wieś 15 klm. na półn.-wsohód od Jarosławia w pow. cieszanowskim; Słońsko — wieś 10 klm. na półn.-wschód od Drohobycza; Zawadów — wieś 10 klm. na zachód od Stryja).
Oficjalnie 10/23 V.
W rejonie szawelskim nieprzyjaciel wciąż jeszcze utrzymuje się w silnie umocnionych przez siebie pozycjach kolo wsi Bubę. Znaczne siły, które przeszły w rejonie Rosień na lewy brzeg Dubissy, znowu zostały przez nas odparte za tę rzekę.
Na froncie nad Narwią w dolinie Pissy odparliśmy próbę nieprzyjaciela atakowania nas.
Na lewym brzegu Wisly nieprzyjaciel w ciągu ostatnich dni przy pomocy silnego artyleryjskiego ognia bezskutecznle usiłował odeprzeć nasze straże, utrzymujące się na lewym brzegu Rawki.
Na poludnie od Pilicy w rejonie Klimontowa nieprzyjaciel próbował przejść do ofenzywy. Energicznym kontratakiem w nocy na 9/22 V. odparliśmy go i wzięliśmy zwyż tysiąca jeńców, oraz 4 karabiny maszynowe.
W Galicji nieprzyjaciel w ogólności przeszedł do obrony. Przedsiębr ne przezeń czynne wystąpienia mają przeważnie charakter kontrataków.
Między Wisłą a Przemyślemposunęliśmy się nieco na lewym brzegu dolnego biegu Sanu i odparliśmy cztery nieprzyjacielskie kontrataki w rejonie Rudnika.
Na północny wschód od Sieniawyodparliśmy nieprzyjaciela ze wsi Dobra.
Kontratak Niemców wykonany w nocy na 9/22 V. na froncie Makowisko—Wietlin z powodzeniem odparliśmy.
Między Przemyślem a Wielkiem Blotemnad Dniestrom nieprzyjaciel 8/11 V. bezskutecznie próbował w dalszym ciągu przerwać nasz front między Hussakowem a Krukienicami. W nocy na 9/22 V. wojska nacze przeszły do ofenzywy w najbliższym rejonie nad Dniestrem i nacisnąwszy nieprzyjaciela wzięły do 900 jeńców i 4 karabiny maszyn.
Na froncie prawego brzegu Dniestru, w rejonie Słońska, w ciągu 8/21 V. toczyła się w dalszym ciągu zacięta walka. Nieprzyjaciel kilka razy dosięgał naszych okopów, ale ogniom i kontratakami odrzucaliśmy go za każdym razem. Wzięliśmy przytem do niewoli 17 oficerów i 640 szeregowców i zdobyliśmy karabiny maszynowe.
Od Doliny do Kołomyji silny ogień artylerji.
(Bubie na nołudn. zachód od Szawel. — Rudnik, pow. Nisko, na lewym brzegu Sanu, poniżej Ulanowa. — Wietlin i Makowisko leżą w pow. jarosławskim po prawej stronie Sanu.)
»Kurjer Lwowski«
31.05.2015