Projekt ustroju przyszłej Polski.

Podajemy tekst rezolucji, uchwalonej przez Towarzystwo Wzajemności Słowiańskiej, w sprawie polskiej, a umieszczamy go na razie bez komentarzy.

 

"Rozważywszy stosunek wzajemny Rosji i Polski, w związku z wojną obecną i witając życzliwie możliwość ostatecznego ukończenia historycznego sporu między dwoma bratnimi narodami — Tow. Wzajemności Słowiańskiej czuje się w obowiązku oświadczyć, co następuje:

 

I. Złączenie rozdzielonych dziś ziem polskich w składzie Imperium Rosyjskiego winno się stać jednem z zadań wojny obecnej i celem poważnych zabiegów rosyjskiej władzy państwowej, gdyż połączenie to równej jest wagi tak dla Rosji, jak i dla Polski i całej Słowiańszczyzny.

 

II. Obszar przyszłej Polski winien być oznaczony zgodnie z etnograficznemi granicami zamieszkania ludności polskiej, przyczem, w zakreślaniu granic zachodnich mają być wzięte pod uwagę nie tylko etnograficzne oznaki, ale także względy historyczne i strategiczne.

 

III. Ziemie polskie, wchodzące w skład państwa rosyjskiego, jako jego cześć nieodłączna, mają otrzymać ustrój odrębny od innych części państwa, zapewniający rozwój sił narodowych i ekonomiczny narodu polskiego.

 

W tym celu niezbędne jest wprowadzenie następujących zarządzeń:

 

1. Dla zjednoczonych ziem polskich ma być ukonstytuowany sejm w Warszawie i samorząd lokalny.

 

2. Do kompetencji sejmu należą: 1. niektóre sprawy, wymagające decyzji prawodawczej, a mianowicie: a) sprawy oświatowe wszelkich stopni i odmian, b) sprawy wyznania katolickiego w kraju, c) sprawy organizacji samorządu, d) sprawy handlu i przemysłu rolnego w kraju i e) sprawy, związane z prawem cywilnem i handlowem, z wyjątkiem tych z nich, które mają znaczenie ogólno-państwowe — wszystko to w granicach, ustalonych przez ogólno-państwowe instytucje prawodawcze; 2. rozstrząsanie wniosków wydania, zmiany lub zniesienia praw, dotyczących kraju i wszczynanie odnośnych starań i 3. sprawy samorządu lokalnego.

 

3. Uchwały sejmowe w sprawach, mających prawodawczy charakter, mają być przedstawiane przez prezesa Rady Ministrów do sankcji Monarszej i ogłaszane za jego podpisem w Zbiorze praw miejscowych. Administracyjne dekrety sejmu są obowiązujące i mogą być zaskarżane tylko do Senatu.

 

4. Prerogatywy posłów sejmowych (nietykalność i t. d.) mają być takie, z jakich korzystają posłowie do państwowych Izb Prawodawczych.

 

5. Przedstawiciele Królestwa Polskiego biorą udział w rosyjskich Izbach prawodawczych na równi z innymi reprezentantami narodu w Rosji, jednak, wobec ukonstytuowania w Polsce sejmu o funkcji prawodawczej, liczba tych przedstawicieli ma być nieco ograniczona w stosunku do liczby reprezentantów innych części Państwa. Norma tego ograniczenia ma być zależna od rozległości kompetencji sejmu.

 

6. Władze wykonawczą w kraju sprawować mają organy państwowe. Na czele zarządu ma stać Namiestnik i Rada Namiestnictwa z nominacji Monarchy. Do składu Rady Namiestnictwa — prócz osób zarządzających wszelkich dykasterji Zarządu Krajowego, wchodzą również przedstawiciele Wydziału krajowego.

 

7. Dla wykonywania zarządzeń, stanowiących gospodarczą kompetencje sejmu — z wyjątkiem spraw, wchodzących do jego kompetencji prawodawczej — ma być ustanowiony Wydział Krajowy, obierany z grona posłów do sejmu. Czynności Wydziału Krajowego mogą być zaskarżane do Senatu.

 

Uwaga: Celowość gospodarki samorządów lokalnych podlega kontroli sejmu i Wydziału Krajowego.

 

8. Organy miejscowej władzy państwowej mogą być interpretowane przez sejm we wszelkich sprawach, wchodzących w zakres jego kompetencji i mają obowiązek składania odpowiedzi w określonym terminie.

 

9. Ma być kreowany specjalny urząd ministra bez teki do spraw polskich. Minister ten wchodzi do składu Państwowej Rady Ministrów.

 

10. W Warszawie mają urzędować specjalne kasacyjne departamenty senatu dla spraw Polski.

 

11. Sejm uchwala podatki krajowe na potrzeby gospodarki lokalnej i odpowiedni budżet dochodów i wydatków. Podatek miejscowy, przewyższający pewną normę, ma być sankcjonowany przez władze Monarsza, zaś budżet krajowy uchwalany jest przez sejm ostatecznie. Środki, niezbędne do urzeczywistnienia zamierzeń, wchodzących w kompetencję sejmu, a mających znaczenie ogólno-państwowe, udzielane być mają przez państwowe instytucje prawodawcze.

 

12. Jeżyk polski ma być uznany za wykładowy w szkołach rządowych wszelkich stopni, z wyjątkiem rosyjskich szkól rządowych, zakładanych dla Rosjan, i dla tych wszystkich, co się w nich kształcić zechcą. Nauka jeżyka rosyjskiego ma być obowiązująca.

 

13. W granicach ziem polskich, we wszystkich instytucjach rządowych, sądowych i administracyjnych, a także w Sejmie, Wydziale Krajowym i organach samorządowych jeżyk polski narówni z rosyjskim ma być uznany za urzędowy.

 

Biurowość w instytucjach państwowych i administracyjnych kraju ma być prowadzona w jeżyku polskim, każdy jednak petent ma prawo zwrócić się do tych instytucji z podaniem w języku rosyjskim. W takim razie, naturalnie, w języku rosyjskim ma być prowadzone postępowanie w danej sprawie.

 

W stosunkach Sejmu, Wydziału Krajowego, organów samorządu, a także instytucji rządowych, sądowych i administracyjnych z centralnemi instytucjami państwowemi, Namiestnikiem i instytucjami społecznemi i rządowemi poza granicami kraju używany być ma język rosyjski.

 

14. Urządzenie jednoczonych dzielnic polskich i połączone z niem zarządzenia prawodawcze winne być uskutecznione normalną drogą prawodawczą, a więc nie inaczej jak po rozpatrzeniu każdego projektu przez Dumę i Radę Państwa, albowiem tylko w takich warunkach nowe urządzenie Polski może być uznane za zgodne z wolą i życzeniem narodu rosyjskiego. Jednocześnie zaś ze względu na doniosłość państwową powyższych zarządzeń należy uznać, że z rozpatrzeniem ich zwlekać nie należy i że winne one być urzeczywistnione nie później niż w ciągu roku po zawarciu pokoju.

 

[Kurjer Lwowski]

08.03.1915