Opis fonetyczny języka ukraińskiego §3.

§3. Objaśnienia do tablic samogłosek i spółgłosek.

Stosunek głosek do liter używanych w języku literackim:

1. Głoski î i odpowiadają ortograficznemu і (ї = i̯î (jî), i̯i)

2. Głoski у yͤ yͥ eʸ = ort. и.

3. Głoski eⁱ  ê e ε eᵃ œ = e (є).

4. Głoski a ȧ ä å = а (я).

5. Głoski o  o¹ ô  ö = o (йо, ьо).

6. Głoski u ů u̇ ̀ü = у (ю).

7. Głoski p b w v φ f m t d s z c ʒ š č ǯ n ł l r k g χ (γ) h.

piszą się przez п б в ф м т д c з ц дз ш ч дж н л p к ґ х г.

8. Miękczenie głosek t’ ť, d’ ď, s’ ś, z’ ź, c’ ć, ʒ’ ʒ́, n’ ń, l’ ľ, r’ ŕ oddaje się w piśmie: a) przez znak ь po spółgłosce; ть дь сь зь ць дзь нь ль tylko na końcu wyrazu albo zgłoski przed następu­jącą spółgłoską i przed o, np. зять, будь, щось, мазь, хлопець, кінь, жаль, батько, дядько, письмо, низько, німецький, донька, мельник, пятьох, бадьорий, всього, дзьобати, дідуньо, льох, b) przez litery я є ю po: spółgłoskach, z wyjątkiem wargowych i przeważnie r¹): тяжко, дякую, ся, взяти, праця, неня, лякатися, синє, гусє, князю, гостювати, сюди, серцю...

Przed i (bez względu na jego pochodzenie) miękkość spół­głosek w piśmie nie zaznacza się, np. sus’îd, suśîd — сусід, s’îm, śîm — сім, w ruc’î, rućî  в руці і t. р.

Uwaga 1. Znak  ̂ nad i е o oznacza zwężoną artykulację tych samogłosek (î ê ô zob. str. 10, 26, 37).

2. Znak ’ przy spółgłosce oznacza jej palatalizację korónalno-dorsalną (półpalatalizację), znak zaś ' nad spółgłoską palatalizację czysto dorsalną.

3. Znaki ujęte na tablicy spółgłosek w nawias graniasty [] oznaczają dźwięki niesamoistne albo stosunkowo mało używane.

4. Na tablicy samogłosek głoski typowe są podkreślone.

_______________

¹) Po spółgłoskach wargowych, przeważnie po r, jako też na po­czątku wyrazu lub zgłoski, litery я є ю oznaczają połączenia i̯a i̯e i̯u, np. пя, бя, вя, мя, ря, пє, бє, вє, рє, пю, бю, вю, рю = рi̯а, bi̯a, wi̯a || vi̯a, mi̯a, ri̯a, рi̯е, bi̯e, vi̯e, ri̯e, pi̯u, bi̯u, vi̯u, ri̯u