Nowa Reforma otrzymała z Rosji i publikuje w pełnym tekście nadzwyczaj ciekawy, rzec można śmiało historyczny dokument, odsłaniający sprężyny i cały system prześladowania unitów w Królestwie Polskiem przez rząd rosyjski. Jest to sprawozdanie rosyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych z postępu prawosławia i rusyfikacji wśród unitów, zredagowane widocznie w tym celu, aby służyło za przedmiot obrad osobnej, ad hoc wybranej ankiecie z wysokich dostojników najważniejszych departamentów administracji rosyjskiej w Petersburgu. Gały ten memorjal obejmuje 28 stronic druku — naturalnie w tekście rosyjskim in 4-to, a treścią jego jest resume propagandy prawosławno ratyfikacyjnej w "Przywiślańskim kraju", począwszy od ostatnich lat rządów gubernatora Albedyńskiego a skończywszy na Hurce, wraz z planem dokładnym dalszej w tym kierunku akcji rządowej. Zarówno tajne raporta Albedyńskiego jak dokładne plany propagandy prawosławnej, a właściwie rusyfikacyj, wedle pomysłu dzisiejszego generał-gubernatora warszawskiego Hurki, podane są w tym dokumencie z wszelkimi szczegółami.
"Dokumentu tego nie zaopatrzono ani podpisem, ani datą, ni miejscem druku, lub firmą drukarni. Pomimo tego atoli nie narusza to jego autentyczności. Styl urzędowy i forma, w jakiej rzecz podano, wskazują wyraźnie na pochodzenie dokumentu i określają cel, w jakim go zredagowano. Zresztą źródło, z którego otrzymano dokument wzmiankowany, nie pozostawia najmniejszej wątpliwości, że ma się do czynienia z referatem rosyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych, drukowanym w Petersburgu, w rządowej drukarni, w kilku prawdopodobnie egzemplarzach, przeznaczonych dla osób zaufanych, członków ankiety gabinetowej. Co do daty tego referatu, to jakkolwiek nie podpisano jej pod nim, wynika przecież z dat innych, wymienionych w tekscie, że najprawdopodobniej ujrzał on światło dzienne w roku 1887 — może później nawet. Jakiego doznał on przyjęcia w ankiecie rządowej, piśmiennych dowodów na to nie mamy — atoli prześladowania unitów w ostatnich dwóch latach i cały system rusyfikacyjny przeprowadzony w Królestwie polskiem w naszych oczach nie pozwalają wątpić ani na chwilę, że jest on wynikiem aprobaty, udzielonej przez ankietę i sfery najwyższe pomysłom generała Hurki.
"Dokument ten pokazuje dobitnie, jakimi środkami posługuje się rząd rosyjski, aby zdławić garstkę najspokojniejszych w świecie, biednych ludzi, którzy nie żądają odeń niczego więcej po nad to jedno, aby im zostawił wiarę praojców i pozwolił mówić ojczystym językiem. Może on otworzy oczy tym z ludów słowiańskich, które szukają zbawczej opieki u Rosji i wierzą, lub udają że wierzą w szczerość jej slowianofilskich egzageracyj, na system i politykę rządu rosyjskiego tam, gdzie może i powinna uszczęśliwiać, a gdzie rozmyślnie i systematycznie unieszczęśliwia, rujnuje moralnie i materjalnie własnych poddanych, Słowian nieposzlakowanego pochodzenia".
Tyle słów wstępnych Nowej Reformy. Z treścią samego dokumentu nie omieszkamy poznajomić na szych czytelników, skoro tekst jego w całości będzie publikowany.
